Fundargerð 43. fundar Loftslagsráðs

7. október 2021

Mætt: Halldór Þorgeirsson, Brynhildur Davíðsdóttir, Ragnhildur Freysteinsdóttir, Aðalheiður Snæbjarnardóttir, Hildur Hauksdóttir, Hrönn Hrafnsdóttir, Unnsteinn Snorri Snorrason, Sigurður Loftur Thorlacius, Auður Alfa Ólafsdóttir, Árni Finnsson, Guðfinna Th. Aðalgeirsdóttir, Steingrímur Jónsson og varafulltrúarnir Eygerður Margrétardóttir og Hafdís Hanna Ægisdóttir. 

Gestir fundarins voru Halla Sigrún Sigurðardóttir, skrifstofustjóri á skrifstofu loftslagsmála í umhverfis- og auðlindaráðuneytinu og starfsmenn skrifstofunnar þau Helga Barðadóttir sérfræðingur, staðgengill skrifstofustjóra, Anna Sigurveig Ragnarsdóttir, sérfræðingur, og Magnús Örn Agnesar Sigurðsson sérfræðingur.  Einnig Anna Hulda Ólafsdóttir, skrifstofustjóri loftslagsþjónustu og aðlögunar á Veðurstofu Íslands. 

Fundurinn var haldinn í Skuggasundi 3 kl. 14-16. Guðný Káradóttir verkefnastjóri skráði fundargerð.

Fundargerð síðasta fundar

Fundargerð 42. fundar þann 16. september var ekki borin upp til afgreiðslu á fundinum. Þess í stað var hún send til fulltrúa eftir fundinn og þeim gefinn frestur til að koma með athugasemdir. Þar sem engar athugasemdir bárust skoðast hún samþykkt.

Aðlögun að röskun loftslags 

Markmið  Loftslagsráðs er að beina kastljósinu að afleiðingum loftslagsbreytinga og þeim stefnubreytingum sem þær kalla á og þeim fjárfestingum sem ráðast þarf í til aðlögunar (þar sem slíkt er mögulegt). Markmið þessa fundar var að fá kynningu á stefnumótun stjórnvalda og hlutverki skrifstofu Loftslagsþjónustu og aðlögunar á Veðurstofu Íslands.  

Halla Sigrún Sigurðardóttir sem var formaður starfshóps um aðlögunarstefnu kynnti stefnu um aðlögun samfélagsins að áhrifum loftslagsbreytinga „Í ljósi loftslagsvár“ sem var birt í september sl. Þá kynnti hún vinnu starfshópsins og ferlið við mótun stefnunnar. Við vinnu sína horfði starfshópurinn m.a. til hliðsjónar skýrslu Loftslagsráðs „Að búa sig undir breyttan heim“ (2020), Skýrslu vísindanefndar um loftslagsbreytingar (2018) um afleiðingar loftslagsbreytinga á íslenskt samfélag og náttúru auk stefnumótunar og aðgerða nágrannaríkja Íslands í þessum málaflokki. 

Rætt var m.a. um væntanlega aðgerðaáætlun sem unnin verður á grundvelli skýrslunnar, samráð og fræðslu, greiningar og rannsóknir. 

Anna Hulda Ólafsdóttir, yfirmaður skrifstofu loftslagsþjónustu og aðlögunar á Veðurstofu Íslands sagði frá hlutverki skrifstofunnar. Skrifstofunni er ætlað að verða miðstöð loftslagsvísinda og þekkingargrunnur fyrir aðlögun. Hún greindi frá skipulagi starfsins, viðfangsefnum og forgangsröðun verkefna. Skrifstofan er formlegur tengiliður við IPCC og þjónustar vísindanefnd um loftslagsbreytingar sem senn mun taka aftur til starfa. Þá á hún að sinna upplýsingamiðlun og er verið að vinna að því að þróa gagnagátt þvert á stofnanir. 

Í umræðum eftir kynningu Önnu Huldu var m.a. rætt um gerð sviðsmynda, hættumat, hlutverk sveitarfélaga á sviði aðlögunarmála, miðlun og næstu skref í mótun skrifstofunnar. 

Stöðuskýrsla aðgerðaáætlunar 

Anna Sigurveig Ragnarsdóttir kynnti stöðuskýrsluna, gerði grein fyrir tilurð hennar, flokkun og stöðu aðgerða. Hún sagði einnig frá hlutverki verkefnisstjórnarinnar og því að félagsmálaráðuneytið er nú með fulltrúa í henni. 

Í umræðum var m.a. rætt um eldsneytisspá sem liggur til grundvallar uppfærslu á framreikningum Umhverfisstofnunar, nauðsyn árangursmælikvarða og mælanlegra markmiða. 

Hugsanleg viðbrögð Loftslagsráðs verða tekin til umfjöllunar á næsta fundi ráðsins þann 28. október. Fulltrúar voru beðnir um að senda hugmyndir sínar um hvernig Loftslagsráð bregst við til verkefnastjóra. 

Önnur mál

Fjallað var um aðild Loftslagsráðs að alþjóðasamstarfi loftslagsráða, International Climate Councils Network (ICCN). Tilgangur og áherslur ICCN voru rifjaðar upp og var endanlega samþykkt að taka þátt í samstarfinu sem verður stofnað formlega 1. nóvember nk. á fundi ráðanna á COP26. Einnig var samþykkt að skrifa undir sameiginlega yfirlýsingu loftslagsráða sem stíluð verður á stjórnvöld allra ríkja sem eiga aðild að Parísarsamningnum. 

Þá var sagt frá fyrirhuguðum vinnu- og fræðslufundi í ráðinu sem boðaður verður 19. október um miðlun fræðslu og upplýsinga um loftslagsmál. 

Fréttir

Málþing um stjórnun loftslagsmála og hlutverk loftslagsráða

Umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytið og Loftslagsráð boða til málþings um stjórnun loftslagsmála og hlutverk loftslagsráða. Á málþinginu verður fjallað á fræðilegan hátt um stjórnun loftslagsmála (e. climate governance) og hlutverk...

Breytingar á Loftslagsráði í undirbúningi hjá umhverfis-, orku- og loftslagsráðuneytinu

Í minnisblaði sem Guðlaugur Þór Þórðarson umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra kynnti á dögunum fyrir ríkisstjórninni kemur fram að hann hyggst þróa og efla Loftslagsráð svo það geti sinnt lögbundnu...

Uppgjör Loftslagsráðs

Loftslagsráð lýkur senn fjögurra ára skipunartíma sínum. Af því tilefni lagði ráðið mat á þann árangur sem náðst hefur, eða ekki náðst, síðustu fjögur árin í viðureigninni við loftslagsvá hérlendis og gaf út í skjali er nefnist: Uppgjör...

Tölum skýrt og verum hreinskilin til að vita hvar við stöndum

Á Loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna, COP28, í lok þessa árs verður í fyrsta skipti kynnt svokallað stöðumat heimsins, eða global stock take. Stöðumatinu er ætlað að gefa nákvæma mynd af því hvar þjóðir veraldar eru staddar þegar kemur að...

Bráðnun jökla að aukast

Samkvæmt niðurstöðum nýrrar alþjóðlegrar rannsóknar hafa jöklar á Suðurskautslandinu og á Grænlandi bráðnað mun hraðar á undanförnum áratugum en áður var talið. Árleg bráðnun jöklanna hefur sexfaldast frá 1992 og sjö verstu árin hvað varðar...

Hlýnun stefnir yfir 1,5 gráðu mörkin á næstu árum

Fjármálaáætlun fyrir árin 2024-2028 hefur nú verið kynnt. Hún hefur að geyma áætlun um þróun ríkisútgjalda og tekna, og þar eru lagðar á borðið þær áherslur sem einkenna skulu umsvif hin opinbera á komandi árum. Áætlunin er byggð á spálíkönum sem...

Áform um alþjóðlegt vöktunarnet á losun og bindingu GHL

Nýjasta talan yfir magn koltvísýrings í andrúmsloftinu, þegar þetta er skrifað, er 424,32 ppm. Sú tala þýðir að af hverjum milljónum einingum í andrúmsloftinu eru 424,32 koltvísýringur. Talan er fengin frá rannsóknarstöðinni í Mauna Loa í Hawaii,...

Góð dæmi um réttlát umskipti – Ný skýrsla

Með því að gera ráð fyrir þjálfun starfsfólks og að því sé gert kleift að beita nýrri tækni og höndla nýjar áskoranir er hægt að auka líkurnar á því að loftslagsaðgerðir skili árangri til langs tíma. Þessa ályktun má draga af nýrri skýrslu UN...

Binda einhver ríki meira kolefni en þau losa?

Alls hafa 93 lönd í heiminum, samkvæmt Climatewatch, lýst því yfir formlega að þau stefni að kolefnishlutleysi. Ísland er á meðal þeirra tuttugu landa sem hafa bundið slíkt markmið í lög, en Ísland skal verða orðið kolefnishlutlaust samkvæmt lögum...

Hitastig sjávar og loftslagsbreytingar

Meðalyfirborðshiti sjávar á jörðinni hefur aldrei mælst jafnhár og nú í apríl, eða 21,1 gráða. Þar með hefur metið verið slegið frá því í mars 2016, en þá mældist hitinn 21 gráða. Mælingar undanfarinna áratuga hafa leitt í ljós að hitastig sjávar...